W SIEDEM DNI : Legenda wśród przełęczy kolarzy i motocyklistów

w7dni WŁOCHY: Lombardia/TYROL POŁUDNIOWYM

Stelvio, mityczna przełęcz wyścigu Giro d'Italia, stanowi pożądany cel tysięcy pasjonatów kolarstwa. Na zmierzającą ku niej, pnącą się ostro pod górę szosę z chęcią wyjeżdżają również zmotoryzowani wielbiciele zakrętów.

Jedna z najbardziej popularnych wśród motocyklistów i rowerzystów dróg prowadzi ku przełęczy Stelvio, leżącej między Tyrolem Południowym a Lombardią. Droga wije się zakrętami po stromych, jawołych zboczach, nad którymi wznoszą się wysokoalpejskie turnie.

Najwyższa przełęcz włoskich Alp Wschodnich (2758 m n.p.m) leży na granicy między Lombardią a Południowym Tyrolem, między dwoma obszarami językowymi, zatem ci, którzy mieszkają po jej stronie zachodnie zwą ją z włoska - Passo dello Stelvio, zaś ci ze wschodu posługują się jej niemiecką nazwą - Stilfser Joch. Niezależnie, czy zmierza się ku przełęczy od niemieckojęzycznego wschodu czy od włoskojęzycznego zachodu, droga ku niej liczy więcej niż czterdzieści zakrętów, lecz kto ją pokona na wyciągnięcie ręki ma trzytysięczniki i lodowce.

Na tablicy znaczącej Passo dello Stelvio - przełęcz Stelvio, umieszczają członkowie klubów motocyklowych naklejki, poświadczające ich wjazd po drodze z czterdziestoma zakrętami ku Stelvio. Brązową tablicę niemal w całości oklejają kolorowe nalepki, spod których wyglądają jedynie nieliczne litery oryginalnego napisu "2758 s.l.m"

„Dowody” wjazdu na przełęcz Stelvio,
pozostawione przez motocyklistów na tablicy znaczącej Passo dello Stelvio

Trofeum kolarzy

Stromy, długi podjazd, wspaniałe widoki i Giro d'Italia sprawiają, że rowerowa wyprawa na przełęcz Stelvio stanowi ambicję niejednego amatora kolarstwa. Wjazd od wschodu - z Trafoi, jest trudniejszy, bardziej stromy, bardziej wymagający, co nie znaczy, że jadący od zachodu - z Bormio, nie potrzebują mięśni wytrzymałych niczym stal. Pedałujący powoli pod górę rowerzyści zwyczajowo dzielić muszą wąską szosę z samochodami i motorami - poza kilkoma dniami w roku, gdy zamknięta dla zmotoryzowanych służy jedynie tłumom kolarzy i maratończyków, spełniających swe sportowe marzenia. (info:// amatorskie “enjoystelviopark” - z Bormio, “Radtag” – z Trafoi; zawody Re Stelvio Mapei)

[czytaj także: Ku wodospadom w Trafoi]

Przełęcz Stelvio jest jedną z najwyższych alpejskich przełęczy. Przy przecinającej ją drodze ulokowały się kawiarnie, restauracje, sklepiki. Nad budynkami na przełęczy góruje wzniesienie, na którego wierzchołku stoi niewielki budynek schroniska.

Passo dello Stelvio / Stilfser Joch

Letnie narciarstwo

Na górskich zboczach, po południowej stronie przełęczy ulokowały się wyciągi stacji narciarskiej, wykorzystującej wieczne śniegi lodowców. Na nartach pojeździ się tu późną wiosną, latem i wczesną jesienią, lecz nie zimą. Przełęcz Stelvio zamykana jest bowiem sezonowo, pozostając niedostępna dla ruchu kołowego między listopadem a majem. (info:// dostępność przełęczy; stacja narciarska Passostelvio)

zobacz na mapie |||

Schronisko Garibaldi góruje nad przełęczą Stelvio. Prowadzi ku niemu szeroka, lecz stroma ścieżka. Drewniany drogowskaz znaczy rozpoczynające się tu szlaki górskiej. W tle wznosi się kamienny budunek schroniska o pomalowanych na czerwono okiennicach. Po jednej stronie budynku powiewa flaga włoska, po drugiej szwajcarska.

Ku schronisku Garibaldi

Muzeum na dwóch tysiącach metrów

Nawet mniej wprawni i niewyćwiczeni miłośnicy spacerów po górach zdobyć mogą, wyruszając z przełęczy Stelvio, wysokoalpejskie szczyty. Najłatwiej osiągalny z nich wymaga jedynie stu metrów ostrego podejścia ku schronisku Garibaldi oraz kilku kroków na północ ku szwajcarskiej granicy. Tak wchodzi się na mierzącą 2843 m n.p.m. Cima Garibaldi - wierzchołek zwany także Szczytem Trzech Języków.

Drei Sprachen Spitze (Piz de las Trais Linguas) stanowił do roku 1919 - gdy Tyrol Południowy stał się częścią Italii, punkt graniczny między Szwajcarią, Włochami a Austrią. Graniczne jego położenie sprawiło, że podczas I wojny światowej był miejscem walk między wojskami austro-węgierskimi i włoskimi. Pozostałości zasieków i okopów, uzupełnione o tablice informacyjne oraz metalowe rzeźby żółnierzy, tworzą swoiste, wysokogórskie muzeum historii „wielkiej wojny”.

Drei Sprachen Spitze / Cima Garibaldi wznosi się nad przełęczą Stelvio. Z przełęczy łatwo się wspiąć się na ten szczyt. Na kamienistym wierzchołku stoją ułożone z kamieni dwie piramidki, za nimi rozciąga się widok na szczyty grupy Ortles Cevedale.

Widok z Drei Sprachen Spitze/ Cima Garibaldi

Nad przełęczą Stelvio, wokół szczytu zwanego Drei Sprachen Spitze lub Cima Garibaldi, znajdują się pozostałości okopów z I wojny światowej. Dziś towarzyszą im tablice informacyjne oraz metalowe figury żółnierzy. Brązowa, pordzewiała figura żółnierza z bagnetem na ramieniu - wycięta w metalowej, cienkiej blasze, stoi na kamiestym szczycie. W tle widoczne są wysokoalpejskiej szczyty grupy Ortles-Cevedale, powoli zakrywane nadciągającymi chmurami.

„Muzeum” I wojny światowej – rzeźby żółnierzy

przy okopach pod Cima Garibaldi / Drei Sprachen Spitze

zobacz na mapie |||

____________________________________________

sprawdź zanim wyruszysz

Przejazd przez Passo dello Stelvio/Stilfser Joch możliwy jest jedynie w sezonie letnim. Przełęcz pozostaje niedostępna dla ruchu kołowego od początków listopada do końca maja, dokładna data jej zamknięcia zależy od warunków pogodowych. Informacje o dostępności przełęczy (m.in. Stelvio, Gavia, Mortiloro, Umbrail) znajdują się na >> stronie miejskiej Bormio.

____________________________________________

planując podróż czytaj

[pod Stelvio: Trafoi, kaskady i szczyty]

[z zamkiem: Tirol-Tirolo z widokiem na dolinę]